Na drie dagen Mattinata laten we de zee weer achter ons en gaan we van het spoor aan de Italiaanse laars naar de hak. Onze volgende stop ligt nog net daarvoor – in de holte van de voet, zou je kunnen zeggen. Matera, de stad van de grotwoningen. De moeite waard, was ons verteld – dus namen we de moeite.
De reis er naartoe was weinig enerverend. Vooral min of meer vlak land. Veel landbouw, veel vuilnis langs de weg en veel leegstaande huizen, soms halve ruïnes. Zoiets wekt onze nieuwsgierigheid, en dan is Google je vriend. Althans, als je houdt van veel mogelijke verklaringen waar je er zelf maar een van moet uitkiezen. We vonden er een die ons wel aanstaat: het komt doordat er geen onroerende zaakbelasting geheven wordt. En door hebzucht, natuurlijk. Het begint met kleine boerenbedrijfjes: iedereen een woning en een lap grond. Na een tijdje komt het niet meer uit, en verkoopt iemand de landbouwgrond aan de buurman, en blijft zelf in het huis wonen. Daar komt natuurlijk een natuurlijk eind aan. En dan begint het getouwtrek tussen de erfgenamen. De een wil verkopen – dat huis is immers miljoenen waard (dat de Lire inmiddels vervangen is door de Euro wordt dan makkelijk vergeten, zeker als er erfgenamen geëmigreerd zijn naar de VS). Een ander zegt: nee, over mijn lijk – dit is het huis van de familie en al wil ik er zelf voor geen goud wonen, mijn (klein)kinderen moeten terug kunnen keren naar deze oergrond. Daar kom je dus niet uit, en omdat er geen belasting betaald hoeft te worden, is er ook geen druk om er uit te komen. En terwijl het huis vervalt, neemt de (emotionele) waarde ervan in de ogen van de erfgenamen (en hun erfgenamen) mythische proporties aan …

Een mooi verhaal, toch? Te mooi om na te gaan of het echt wel klopt, in elk geval.

We lunchen in een stadje onderweg in een restaurant waar we de enige gasten zijn. Gaandeweg de maaltijd begrijpen we waarom. Waar komt toch het idee vandaan dat je in Italië werkelijk overal lekker kunt eten? Nou, goed – deze pastasoort hadden we nog niet gehad. En de saus van een soort broccoli ook niet.

Wat we ook nog niet gehad hadden, althans niet deze reis, was het appartement dat in Matera op ons wachtte. Geen grotwoning – daar hadden we goed op gelet. Maar wel iets wat dicht in de buurt kwam: een bedompt sous-terrain. En dat hadden we uit de beschrijving en de foto’s niet afgeleid. Ruim, redelijk mooi ingericht – dus we begonnen maar eens de raampjes open te zetten. Dat leverde weinig verbetering van de luchtkwaliteit op, en dat leidde ertoe dat we na een paar uur besloten hier niet te blijven. Een hotel in een stadje waar we eerder doorheen waren gereden, bood voor de eerste nacht soelaas: een ruime, moderne kamer. De rit er naartoe kostte wel wat meer tijd dan verwacht: Matera bleek (op zaterdagavond) een verkeerschaos.

De volgende ochtend terug naar Matera, want we wilden toch wel wat van die grotwoningen zien. Onze gastheer had ons verteld dat er een mooie wandeling was waarbij je vanaf de andere kant van het ravijn waaraan Matera ligt, een prachtig uitzicht op de stad hebt en je en passant ook wat grotten kunt bekijken met woningen en een vroeg-christelijke kerk. We zijn eraan begonnen, maar na een vlak stuk bleken er toch wel stevige -en lastige- dalingen en stijgingen in te zitten. En er stond een zodanige wind dat het langs het ravijn niet echt vertrouwd voelde, dus we hebben alleen -op veilige afstand- genoten van het zicht op Matera.

Na een lunch in de tuin van het overigens door ons versmade onderkomen via stille landweggetjes naar de “masseria” gereden waar we ons tweede vervangende kamertje geboekt hadden. Inderdaad niet meer dan een kamer (met eenvoudige badkamer), met een aantal vergelijkbare kamertjes gelegen rond een binnenplaatsje op het erf van een (voormalige?) boerderij. We waren er de enige gasten, dus we hadden de pergola met zitjes en het zwembad voor ons alleen. Jammer dat het voor dat laatste door de harde wind te koud was. Een mooi uitzicht en een voor Italiaanse begrepen uitgebreid ontbijt – en dat nadat we avonds gegeten hadden in een pizzeria waar het voorgerecht bestond uit twee stevige bollen mozzarella, gerold in een plak spek en vervolgens gebakken in de oven, en de pizza’s ook al niet zuinig van omvang en beleg waren.

En door. Eerst naar Arberobello, een zeer toeristisch plaatsje waar de bezienswaardigheid vooral de wijk is met “trulli”, de woningen waar dit gebied om bekend staat die lijken op iglo’s maar die gebouwd zijn van gestapelde stenen, in de originele uitvoering zonder specie. Aardig om te zien -na een smakelijke lunch- maar verder niet een plek om lang te blijven. Dat hoefde ook niet, want een eindje verderop, in Locorotondo, wachtte ons volgende verblijf. Een originele Trullo, maar wel voorzien van alle gemakken – zo was hij aangeprezen. En in veel opzichten klopte dat ook. De keuken had inderdaad de iglo-vorm; de woonkamer en slaapkamers leken meer op een langgerekte tunneltent, met de badkamer weer als tunneltje dwars daarop. Hoge ruimten, kleine raampjes – en heel lage deuren en wat onhandige niveauverschillen waardoor het voor elk van ons om verschillende redenen erg oppassen was als we van de ene naar de andere ruimte liepen. Eigenlijk ook een soort grotwoning, maar dan goed geventileerd en niet vochtig. En, zeker omdat er ook een zonnig / beschaduwd binnenplaatsje was, best aangenaam voor een paar dagen.
Locorotondo is, net als Alberobello, een nogal toeristisch plaatsje. In dit geval niet vanwege de trulli, maar vanwege het oude centrum. Witgeverfde huizen aan heel smalle straatjes, die -verrassing- concentrische cirkels vormden, doorsneden door een paar radialen. Een perfecte constructie om in te (ver)dwalen, maar klein genoeg om uiteindelijk toch weer op de juiste plek terug te komen. Aan één kant van het stadje een wijds uitzicht, met een parkje waar in de vroege, aangenaam warme avond oude heren op de bankjes zaten te praten, en jonge paartjes elkaar dat onmogelijk maakten.